Deel Medicijnen door: Angela van Iersel (dierenarts)
Vuurwerkangst bij honden is naast onweer een van de moeilijkste problemen om aan te werken. In de meeste plaatsen wordt vuurwerk slechts 1 keer per jaar afgestoken. Een hond heeft daardoor nooit de mogelijkheid om er aan te kunnen wennen. En als het afgestoken wordt, dan zit de angst meteen zo diep dat je niet of nauwelijks meer tot de hond doordringt. Dit zorgt voor veel kopzorgen bij de eigenaren.
Fobie
Een fobie is de overtreffende trap van angst. Het wordt een fobie als een hond al van te voren bedenkt wat er kan gebeuren. Het niet meer willen wandelen omdat er buiten vuurwerk wordt afgestoken is daar een voorbeeld van. Een fobie is lastiger dan het eenmalig schrikken van een iets. Ook daarom is het verstandig om vroeg te beginnen met trainen, veel vroeger dan de meeste vuurwerk trainingen.
Opbouwen
Als je hond een fobie heeft ontwikkeld, kan het kleinste rotje er al voor zorgen dat hij niet meer reageert op aanwijzingen van ons. Hierdoor is het niet meer mogelijk om met hem te trainen. Een langzame opbouw is dan ook noodzakelijk. Maar voordat je hier mee begint, is het nodig om te achterhalen waar je hond blij van wordt. Is dit lekker zwemmen? Of juist die ene lekkere worst? Of vind hij het leuk om met je te spelen? De reden om dit te achterhalen, is om er voor te zorgen dat de hond na een stress moment weer even kan ontspannen. Het ontspannen is belangrijk zodat hij het vervelende beter kan verwerken en zelfs misschien kan gaan associëren met het leuke.
De mate van de fobie zal voor elke hond anders zijn. In het ergste geval kan de hond tegen geen enkel geluid en schrikt overal van. Soms zijn de signalen minder duidelijk. Kijk goed naar je hond terwijl je het geluid maakt. Gapen, weglopen, schudden en hijgen zijn vaak al de eerste signalen waarbij de hond aangeeft een lichte vorm van spanning te hebben. Een signaal wat veel over het hoofd wordt gezien, is de tong die met snelle bewegingen naar buiten komt. Soms minder dan een centimeter waardoor je alleen het puntje tussen de lippen door ziet komen. Ook dit signaal geeft spanning aan.
Het opbouwen vergt creativiteit van de eigenaar. De basis is dat je op zoek moet gaan naar geluiden waar de hond van schrikt. Als je dit gevonden hebt, kijk dan of je het geluid in mindere mate kan herhalen. Als voorbeeld neem ik een kliko. Als je hond bang is voor de kliko. Leg deze dan eerst op de grond zodat het zo min mogelijk kan bewegen en kleiner wordt. Maak de kliko nu minder eng door er bij te gaan zitten en kijk of je hond nu kan reageren op iets lekkers. Blijf er tussen zodat de hond zich veilig blijft voelen en gebruik de natuurlijke nieuwsgierigheid van de hond.
Als dit goed gaat, kan je het moeilijker maken door zachtjes tegen de kliko te tikken of deze zachtjes te bewegen. Ga stapsgewijs door totdat de hond helemaal niet meer bang is voor de kliko, wat je er ook mee doet.
Probeer je hond zoveel mogelijk te begeleiden in geluiden waar hij bang voor is. Denk hierbij aan: kliko, dichtslaan auto deur, klus trap, tonnetje met stenen, blik met knikkers en bijvoorbeeld stapel tijdschriften die op de grond vallen. Als laatste trainingsmiddel, kan je trekrotjes en een klapper pistool gebruiken. Laat je fantasie gaan. Kijk waar je hond van kan schrikken en gebruik dat in je training.
Momenten van rust
De boog kan niet altijd gespannen staan. Neem voldoende rust tussendoor. Soms is 5 minuten trainen al meer dan voldoende. Kijk goed naar je hond en probeer te stoppen voordat je hond al signalen aangeeft niet meer te willen. Wissel in de trainingstijd de spanning af met iets leuks. De ene hond vind water geweldig, een andere hond spelen met de eigenaar of met een stuk touw. Je weet zelf het beste wat je hond echt leuk vind om te doen. Door deze afwisseling maak je het ook leuk voor de hond en dat moet het ook voornamelijk zijn.
Kijk uit dat je de hond gaat over trainen. Dit houd in dat je te vaak gaat trainen. Te vaak kan al inhouden dat je elke dag bezig bent. De hond is dan nog niet hersteld van de vorige training. De opeenstapeling kan uiteindelijk zorgen dat het verergert of dat je ook niets bereikt. Bouw het rustig op en neem ook dagen tussen de trainingen rust.
Vuurwerk cd
Een vuurwerk cd kan helpen. Toch heb ik bij veel honden gezien dat ze totaal niet reageren op een vuurwerk cd. Ik denk dat dit komt omdat het geluid van vuurwerk bepaalde tonen bevat welke niet door een geluidsinstallatie worden afgespeeld. Als je hond wel reageert op een vuurwerk cd, dan kan je het volgende doen.
Begin met het afspelen van de cd wanneer de hond gaat eten. Begin heel zacht zodat het eten niet verstoord wordt. Als dat goed gaat, voer dan over weken uitgespreid het volume langzaam op (als je hond niet meer reageert op het geluid op een bepaald niveau, wacht dan nog 2 – 3 dagen voordat je het volume verhoogt. Zo krijgt hij ook wat rust tussendoor en is niet elke maaltijd spannend). Op deze manier koppel je het vervelende aan het aangename waardoor het vervelende niet meer vervelend wordt. Ook is het mogelijk om tijdens het afspelen met je hond te gaan spelen. Zolang het maar leuk is voor de hond en de hond hier ook plezier aan beleefd.
Bijhouden
Vuurwerk wordt niet elke dag afgestoken. Heb je de kans om nog ergens een vuurwerk show mee te maken, maak hier dan gebruik van. Zo kan je de angst voorblijven.
Medicijnen
Natuurlijke middelen voor vuurwerkangst:
Met al deze middelen moet 4-6 weken voor de jaarwisseling begonnen worden. We horen zeer veel positieve verhalen over deze middelen maar de werking verschilt sterk per hond en er kan op voorhand niet gezegd worden welk middel het meest geschikt is voor uw hond. Mocht de angst toch onvoldoende afnemen dan kan het altijd veilig gecombineerd worden met de onder genoemde vuurwerkmedicatie.
- D.A.P® halsband/ verdamper: werkt met feromonen (geurstofjes) die de moederhond normaal afscheid in het nest om aan te geven dat het veilig is. Ook op veel volwassen dieren heeft dit een rustgevend/ stress verminderd effect. De halsband is handig als de hond ook buiten erg bang is voor vuurwerk.
- Telizen®/ Zylkene®: zijn beide voedingssupplementen die een rustgevend effect hebben. Heeft geen verdovend effect, het dier blijft dus alert maar de angst verminderd. Telizen zijn smakelijke tabletten, de meeste dieren eten ze als snoepje op.
- Bach rescue/ puur stress en/ of puur nervositeit: druppels of spray voor in de bek of door het voer , 100% natuurlijk, ingrediënten hebben een rustgevende/ kalmerende werking.
Los van deze supplementen is er sinds enkele jaren ook een “thundershirt” verkrijgbaar. Dit shirt zit redelijk strak om het lichaam van de hond waardoor het een constante zachte druk geeft, dit werkt rustgevend op het zenuwstelsel. Het word ook toegepast bij pasgeboren kinderen (inbakeren) of bij mensen met angststoornissen.
Medicatie bij vuurwerkangst:
Enkele dagen voor de jaarwisseling is er aan de balie altijd erg veel vraag naar de zogenaamde vuurwerkmedicatie. Zo kort voor oudejaar avond is dit helaas de enige mogelijkheid om iets aan de angst van uw hond te doen. Belangrijk is wel dat dan de juiste medicatie gegeven wordt:
Diazepam of de nieuwe variant hiervan alprazolam is het middel van eerste keus. Bij de meeste mensen zal dit middel wel bekend zijn onder de naam valium. Diazepam/ alprazolam werken enigszins sederend maar wat belangrijker is, het werkt anxiolytisch ( verminderd de angst). De mate van sederende werking varieert erg per hond, de meeste dieren worden iets suffer en een klein beetje wankel, een enkele hond kan nauwelijks meer op staan. Dit soort middelen mogen alleen gegeven worden als het dier gezond is en ook alleen als u zelf thuis blijft en toezicht hebt op uw dier.
Voor de meeste honden is een dosering 1-2 uur voor het vuurwerk losbarst genoeg en hoeft er niet nagedoseerd te worden. Bij extreem angstige dieren waarbij de medicatie goed werkt kan een dag eerder al begonnen worden (max 4 doseringen per dag). Er is een grote variatie tussen honden in de gevoeligheid voor deze medicatie, er zullen dieren zijn die bijna slapen op de laagste dosering en dieren die totaal geen reactie laten zien op de hoogste dosering. Bij deze dieren zal een andere oplossing gezocht moeten worden.
In het verleden werd er bij vuurwerkangst gebruik gemaakt van het middel vetranquil. Omdat dit middel sterk sederend werkt en de dieren dus erg suf zijn/ liggen te slapen leek dit goed te werken. Onderzoek heeft echter aangetoond dat de angst niet verminderd word, en juist zelfs erger word. Het dier krijgt alles bewust versterkt mee maar kan er echter niet meer op reageren. Reden dus om vetranquil absoluut niet meer te gebruiken voor vuurwerkangst. Helaas word het op enkele klinieken nog steeds voorgeschreven rond de jaarwisseling.
Overige tips
Vuurwerk bewaren. De geur van afgestoken vuurwerk is heel specifiek. Je kan het afgestoken vuurwerk in een doos met gaten bewaren. Plaats deze doos ergens in de buurt waar iets leuks gebeurt. Bijvoorbeeld waar de hond altijd eet. De geur wordt nu in verband gebracht met eten en is nu minder beladen.
Chippen. Vanaf 1 april 2013 is het verplicht om je hond te voorzien van een chip. Als je hond nu uitbreekt door een paniek aanval, is de kans heel groot dat hij weer bij je terug komt. De dierenbescherming en ook dierenartsen controleren de chip bij binnenkomst.
Aan de lijn. Voorkomen is beter dan genezen. En dat helemaal met zoveel verkeer als in Nederland. Een angstige hond kijkt niet op of om. De meeste rennen vaak in 1 rechte lijn naar huis, want daar is het veilig. Een enkele hond verdwijnt in het niets. Voorkom dat je hond van je wegrent en houdt de hond aan de lijn wanneer vuurwerk in je omgeving wordt afgestoken.
Niet te doen
Forceren. Als je hond iets niet wilt doen, kijk dan hoe je het op kan lossen. Misschien moet je juist wel een stap terug nemen om weer verder te kunnen. Het forceren zal er voor zorgen dat de hond bevestiging krijgt in zijn angst en dit verder in negatieve zin ontwikkeld
Bevestigen. Het klinkt zo simpel, maar voor mensen extreem lastig. Als je hond angst heeft, ga dan niet aaien, knuffelen of praten. Dit bevestigd de angst van de hond en in plaats van te helpen, zorg je er voor dat de angst erger wordt
Flooding. Het toedienen van een overdadige hoeveelheid prikkels wordt flooding genoemd. Dus in plaats van bijvoorbeeld 1 rotje afsteken, meteen te kiezen voor een 10.000 klapper. Bij flooding sluit de hond zich af en zal niets meer leren. De volgende keer is de hond net zo bang.
De avond zelf
Uitlaten
Zoek gedurende de dag plekken op waar het nog rustig is, bijvoorbeeld midden in de polder, bos of op het strand. Op de avond zelf is het meestal tussen 23 en 24 uur het rustigst. Bijna iedereen is dan binnen, een goed moment om de laatste keer uit te gaan.
Onverschillig
Als het vuurwerk los gaat, negeer dan het gedrag, niet de hond. Dit betekend dat je niet mee mag gaan in het gedrag. Je mag het dus niet zielig vinden of medelijden hebben met de hond. Wat je wel kan doen, is alle binnendeuren in huis open zetten. Laat de hond een eigen veilige plek opzoeken en ga er bij gaan zitten. Als verschillende honden verschillende plekken opzoeken, zou dus eigenlijk elke hond een “begeleider” moeten hebben. Als je er bij zit wees er dan voor je hond. Voel je sterk en vergeet daarbij al je emoties. Probeer ook niet te schrikken van het vuurwerk. Wees als het ware totaal onverschillig, maar wel sterk. Veel meer kan je er op dit moment niet aan doen.
Laat je hond NOOIT alleen!
Alternatieven
Steeds meer bungalow parken hebben gezien dat de vuurwerkangst bij honden een groot probleem is. Je kan dan ook bij steeds meer van dit soort parken met je hond terecht tijdens de jaarwisseling. Op het park zelf geldt dan een strikt vuurwerk verbod.
Ben je niet in de mogelijkheid om naar een dergelijk park te gaan, overweeg dan om met je hond de polder in te rijden. Vaak is een paar kilometer al voldoende om het geluid zo zwak te maken dat praten en een muziekje in de auto de knallen overstemt.
