Artikel geschreven door Angela van Iersel
praktiserend dierenarts bij De Limes Diergezondheidscentrum
Iedereen weet dat je de hond niet in de auto achter moet laten met warm weer (ook niet in de schaduw en ook niet met de raampjes een stukje open). Toch sterven er elk jaar honden door oververhitting. De meeste gevallen van oververhitting (hyperthermie) komen door het (even) achter laten in de auto, maar ook een (te lange) wandeling of flink spelen (fietsen, spelen met de bal etc.) met warm weer kan al te veel zijn. Oververhitting bij de hond, is letterlijk levensgevaarlijk.
Waarom raakt een hond nu zo gemakkelijk oververhit, terwijl wij mensen lekker in de zon kunnen “bakken” als we maar voldoende vocht binnen krijgen?
Wij mensen gaan flink zweten als het warmer word en raken zo onze warmte kwijt.
Honden hebben niet zoveel zweetklieren, ze kunnen alleen warmte kwijt raken door te hijgen en door zweten via de voetzooltjes. Is de lucht vochtig en de ondergrond warm dan word het erg moeilijk om zo warmte kwijt te raken en zal de lichaamstemperatuur gaan stijgen.
De hond zal nog sneller gaan hijgen in een poging om toch af te koelen.
Deze extra inspanning van de ademhalingsspieren geeft dan alleen maar een verdere stijging van de temperatuur in plaats van het gewenste warmteverlies.
Deze vicieuze cirkel kan de hond zelf niet meer doorbreken en snel ingrijpen is dan ook noodzakelijk. Behandeling van oververhitting is spoed, bij niet tijdig ingrijpen is oververhitting dodelijk.
Stijgt de temperatuur namelijk boven de 42 graden dan beschadigen de eiwitten in het lichaam en worden de cellen onvoldoende van zuurstof voorzien. Allerlei belangrijke processen in het lichaam gaan dan mis en zijn vaak onomkeerbaar (denk hierbij aan een gekookt ei, dit wordt na afkoeling ook niet meer vloeibaar!!). Door lever, nier en hartfalen kan de hond dan ook overlijden.
Symptomen die je kunt zien bij oververhitting zijn:
- Extreem hijgen
- Kwijlen en eventueel braken
- Donker rode / paarse slijmvliezen en tong (door uitdroging)
- Spierzwakten en eventueel in elkaar zakken, bewusteloos raken
De diagnose is gemakkelijk te stellen door het opnemen van de temperatuur. Normaal ligt deze bij de hond tussen de 38 en 39 graden.
De eerste noodbehandeling dient bij aantonen van oververhitting zo snel mogelijk uitgevoerd te worden. Als de temperatuur boven de 41 graden komt is snel afkoelen noodzakelijk, indien mogelijk met ijs of ijskoud water.
Ligt de temperatuur onder de 41 graden dan kan langzamer afgekoeld worden. Als de middelen voor handen zijn is het goed om deze eerste afkoeling zelf te doen, anders zo snel mogelijk naar een dierenarts. Oververhitting is altijd spoed.
- Leg de hond in de schaduw of zo mogelijk binnen op de koele vloer. Maak gebruik van airco of ventilator voor verkoeling.
- Koelen met koel (niet ijskoud), bij voorkeur stromend, water op dun behaarde delen als oksels, liezen en buik. Zorgt dat de vacht goed nat wordt en het water niet op de vacht blijft liggen. Gebruik de tuinslang of indien niks anders aanwezig de sloot. Laat het dier eerst even aan de koeling wennen, dus niet meteen een hele emmer eroverheen.
- Als de hond wil drinken kleine beetjes koel water tegelijk geven.
- Elke 10 minuten de temperatuur controleren, gaat deze netjes omlaag dan de koelende activiteiten verminderen. Is de temperatuur gedaald tot 40 graden dan kan het koelen gestopt worden, maar moet wel de temperatuur elk half uur gecontroleerd blijven worden. De hond zal dan weer redelijk bij zijn en minder hijgen.
Na deze eerste EHBO behandeling moet de hond verder behandeld worden door een dierenarts. De door de oververhitting opgetreden eiwitbeschadiging kan zorgen voor ernstige schade aan organen als lever en nieren. Deze schade kan blijvend zijn.
Door middel van infuus zorgen we ervoor dat de temperatuur verder daalt en dat het vochttekort word aangevuld en de lever en nieren worden ondersteund. We proberen zo verdere schade aan organen zo veel mogelijk te beperken.
In de opname houden we de temperatuur goed in de gaten en kijken we met bloed- en urine-onderzoek hoe het met de orgaanfuncties gaat.
Ook de dagen daarna moet de hond goed in de gaten gehouden worden ook al lijkt er niks meer aan de hand. Gevolgen voor de organen hoeven zich niet meteen te openbaren.
Voorkomen is natuurlijk beter dan genezen.
Laat nooit een hond in de auto, ook niet in de schaduw met de ramen een stukje open. In de zon stijgt de temperatuur snel boven de 50 graden, ook in de schaduw is het al snel 40 graden in de stilstaande auto- Zorg dat uw hond voldoende mogelijkheid heeft om af te koelen tijdens activiteiten, zorg voor schaduw, voldoende koel drinkwater en pauzeer regelmatig
- Let op met inspannende activiteiten bij warm weer zoals fietsen, erg lange wandelingen, spelen met de bal, spelen van honden onderling, maar ook bijvoorbeeld de Jack Russel die druk bezig is met een konijnenhol uitgraven. Honden kunnen zo enthousiast zijn dat ze door blijven gaan en dat het baasje ze even tegen zichzelf moet beschermen
- Bedenk ook bij vakanties in het buitenland dat honden enkele dagen nodig hebben om te acclimatiseren, houd daarom de eerste dagen rekening met de hoeveelheid en duur van de wandelingen.
