Vaak, heel vaak krijg ik van de eigenaren te horen: “het ligt aan mij hè. Ik doe het fout”. Ligt het aan de eigenaar? Ben je ook iemand die zo denkt, dan kan ik je gerust stellen. Om te beginnen, je kan pas iets fout doen wanneer je weet wat goed is. En was het maar zo simpel. Fix de eigenaar en het gedrag van je hond is opeens verdwenen. Nee, gedrag is opgebouwd uit drie componenten: hond, eigenaar en omgeving. Deze drie vormen het gedrag van je hond en ik zal door middel van voorbeelden je laten zien hoe gedrag opeens beïnvloed kan worden door alle drie.
Je kan pas iets fout doen wanneer je weet wat goed is
Hond – genetica
Een hond wordt nooit blank geboren. Want een hond heeft genen en bepaald gedrag is genetisch overdraagbaar. Hier heb je als eigenaar helemaal geen invloed op. Een fokker kan hier veel meer mee. Door bepaalde lijnen te gebruiken, is het mogelijk om bepaald gedrag in stand te houden of juist uit te doven. Zo is angst en agressie bijvoorbeeld genetisch overdraagbaar. Het wil natuurlijk niet zeggen dat als je twee honden met elkaar laat dekken dat alle pups altijd hetzelfde gedrag hebben, maar de kans is groot. Zo zijn er in diverse rassen bepaalde honden gebruikt (omdat ze kampioen of juist zo mooi waren) waardoor bepaald gedrag heel moeilijk weer onder controle te krijgen was. Want deze “super” honden zaten op een gegeven moment in alle bloedlijnen. En dat heeft zelfs voor hele leuke honden veel problemen gegeven omdat ze opeens niet meer zo leuk waren.
Hond – zelf beloning
Een hond is een levend dier wat keuzes kan maken. Zo kunnen ze ook gedrag veranderen, verminderen maar ook verergeren. Een hond is een dier wat iets zal herhalen als het iets oplevert. Denk hierbij niet alleen aan iets positiefs zoals eten van tafel stelen, maar ook door iets te laten waardoor iets negatiefs wordt vermeden. Dat laatste zorgt er ook voor dat gedrag versterkt wordt.
Dit is vaak wat moeilijker omdat het (voor een eigenaar) soms heel ongemerkt gaat of onbekend is dat een hond zelf aan het sturen is. Ik kan me een consult nog herinneren waarin laat zien hoe slim een hond is. Deze specifieke hond stal altijd de krant van de tafel. Niet uit de handen van de eigenaar, maar wel als deze op tafel lag. Daarna werd deze natuurlijk vakkundig versnippert. Iets wat super leuk was voor deze hond. De eigenaren waren inmiddels zo getraind dat de krant niet onbeheerd op tafel lag. Dus ging de hond iets anders bedenken. De mensen lazen de krant altijd aan de eettafel aan de achterkant van de woonkamer. Aan de voorkant was een muur met kurk. Dus wat de hond nu deed, was het kurk van de muur slopen zodat de eigenaar op zou staan en de krant onbeheerd op tafel achter liet. Om vervolgens via de andere kant van de kamer als een speer naar de tafel te rennen en via de stoel de krant van tafel af te grissen.
Maar het kan ook simpeler. Een hond is een paar keer aangevallen door een andere hond. Nu zet hij alvast de aanval in (blaffen/uitvallen aan de lijn). De andere hond gaat weg en daarmee is het gevaar geweken.
De eigenaar
Een eigenaar kan veel sturen, bewust en onbewust. Ook hier zijn tal van voorbeelden van te bedenken. Bijvoorbeeld een hond alvast iets lekkers aanbieden wanneer een hond aankomt. Het lekkers wordt nu voorbode dat een andere hond nadert. Het lekkers is opeens niet meer interessant en de aandacht is vol op de andere hond. Precies het tegenover gestelde van wat een eigenaar eigenlijk wilde.
Maar ook bijvoorbeeld een correctie geven. Als een hond vervelend is en je wil dat deze daar mee stopt, ligt het in de aard van de mens om daar actief iets mee te doen. Maar als de hond de bedoeling had om aandacht te krijgen, dan is een correctie opeens iets positiefs voor deze hond en daarmee een beloning. Het gedrag zal dus dan alleen maar toenemen in plaats van afnemen.
Omgeving
O jee, wat een omgeving al niet kan doen met een hond. Een hond die bijvoorbeeld bang is voor vuurwerk angst zal echt een hele slechte tijd hebben in Rotterdam waar zo ongeveer het hele jaar vuurwerk wordt afgestoken. Maar zal het zeer waarschijnlijk goed doen op het platteland waar ze niet met carbid schieten of waar ze met knallen vogels wegjagen.
Maar ook waar mensen andere mentaliteit hebben. Er zijn plaatsen waar mensen gewoon hun hond aan de lijn wanneer ze je zien aankomen met een aangelijnde hond. Maar in veel plaatsen vinden mensen gewoon dat hun hond los moet kunnen lopen en doen helemaal niets. En dan heb ik het niet over losloop gebieden, maar gewoon in een woonwijk.
Gedrag is een combinatie van hond, eigenaar en omgeving
Tot slot
En dan hebben we deze drie nog bij elkaar die elkaar kunnen versterken en kunnen verzwakken. Gedrag is dus altijd een combinatie van hond, eigenaar en omgeving. En met alle drie moet rekening gehouden worden wanneer je met het gedrag van een hond aan de slag gaat.
Dus aan alle eigenaren die dachten dat het alleen maar aan hun lag, wees gerust, het is niet allemaal aan jullie.
Wanneer ik langs zou komen, zal zeker dan ook niet alleen jullie op de vingers kijken, maar juist bezig gaan met het hele plaatje. Het is zelfs gevaarlijk om alleen jou te veranderen. Want wat nu als je een keer een slechte dag hebt? En jou als persoon veranderen, dat is best lastig. Veel eigenaren zijn gespannen door de hele situatie. Als ik dan zou zeggen dat ze moeten ontspannen, kan dat niet echt. Dat is hetzelde als je tegen iemand zegt die niet creatief aangelegd is: “wees eens creatief”. Dat gaat gewoon niet lukken. Daarom probeer ik de oefeningen altijd zo op te zetten dat dit rust geeft. De eigenaar zal dan uit zichzelf gaan ontspannen. Daarom verander ik liever het gedrag van de hond. Dan maakt het ook niet meer uit wie met de hond loopt of dat je een keer niet oplet, de hond heeft namelijk geleerd de juiste keuzes te maken. Honden kunnen zelf nadenken en wij kunnen ze daarin helpen, ze daarin te begeleiden. Lees bijvoorbeeld dit blog maar eens:
De doodlopende straat
Het is zo simpel dat je vanzelf ontspant
